itna.ir - 20 ساعت پیش

تحقیقات زمین شناسی جدید نشان می دهد بخشی از پوسته زمین در اعماق اقیانوس آرام در حال از هم گسیختن است. بررسی های دقیق در نقطه ای که چهار صفحه تکتونیکی با یکدیگر تلاقی می کنند، حاکی از آن است که یکی از این صفحات به مرحله پایانی چرخه حیات خود نزدیک شده است. به گزارش ایتنا و به نقل از ساینس الرت، به گفته برندون شاک، زمین شناس دانشگاه ایالتی لوئیزیانا، این پدیده بخشی از روند طبیعی فرورانش است؛ فرآیندی که مانع از تداوم بی پایان فشار صفحات بر یکدیگر می شود و به نوعی، از بازنویسی کامل تاریخ زمین شناسی جلوگیری می کند. شاک در توضیح این روند می گوید: آغاز یک منطقه فرورانش همانند هل دادن قطاری به سوی سربالایی است؛ انرژی عظیمی لازم دارد، اما پس از آغاز حرکت، مانند قطاری است که با شتاب از سراشیبی پایین می رود و متوقف کردن آن تقریباً ناممکن است. پایان دادن به چنین حرکتی تنها با رخدادی دراماتیک ممکن می شود. پوسته زمین از یکپارچگی برخوردار نیست، بلکه از چندین تخته سنگ عظیم تشکیل شده که بر روی گوشته ای نیمه مذاب قرار گرفته و به آهستگی در حرکت اند. این صفحات در مرزهای مشترک خود به هم قفل شده اند، اما همواره در حال جابه جایی هستند؛ گاهی به یکدیگر ساییده می شوند، گاه از هم فاصله می گیرند و در برخی نواحی، یکی از آن ها در فرآیندی به نام فرورانش به زیر صفحه مجاور فرو می رود. نموداری از فرآیندهای تازه کشف شده در منطقه فرورانش کاسکادیا، جایی که صفحات اکسپلورر (Exp)، خوان د فوکا (JdF)، اقیانوس آرام (PAC) و آمریکای شمالی به هم می رسند. یکی از پیچیده ترین این مناطق، در شمال اقیانوس آرام و در نزدیکی سواحل جزیره ونکوور قرار دارد. در این ناحیه، موسوم به منطقه فرورانش کاسکادیا، چهار صفحه اکسپلورر، خوان د فوکا، اقیانوس آرام و آمریکای شمالی به هم می رسند؛ دو صفحه نخست به طور فعال در زیر صفحه آمریکای شمالی فرو می روند. تیم تحقیقاتی شاک با بهره گیری از تصویربرداری لرزه ای به دست آمده از امواج صوتی بازتاب یافته از کف دریا و زلزله های طبیعی (مشابه یک سونوگرافی در مقیاس سیاره ای) به بررسی وضعیت این منطقه در بخش شمالی آن پرداختند. نتایج این تحلیل ها نشان داد که در زیر بستر اقیانوس، چندین گسل و شکستگی بزرگ در حال شکل گیری است؛ جایی که صفحه تکتونیکی تحت فشار، به طور فعال در حال شکستن است. از جمله، گسلی به طول هفتاد و پنج کیلومتر (معادل چهل وهفت مایل) شناسایی شده که به طور مؤثر صفحه اکسپلورر را از هم می گسلد. این شکستگی ها هنوز به طور کامل از هم جدا نشده اند، اما به نظر می رسد تا فروپاشی کامل فاصله چندانی باقی نمانده است. شاک می افزاید: برای نخستین بار، توانسته ایم تصویری شفاف از یک منطقه فرورانش در حال مرگ به دست آوریم. این صفحه نه به صورت ناگهانی، بلکه به تدریج و بخش به بخش فرو می پاشد و قطعات کوچک تر و مرزهای جدیدی شکل می دهد. بنابراین به جای یک تصادف ناگهانی، شاهد خروج آرام واگن های قطار از ریل، یکی پس از دیگری هستیم. (A) ساختار تکتونیکی حاشیه کاسکادیا و صفحات اقیانوسی در حال فرورانش. (B) منطقه مورد مطالعه آسکادیای شمالی به گفته او، شواهد نشان می دهد برخی بخش های صفحه دیگر از نظر لرزه ای فعال نیستند، در حالی که بخش های دیگر هنوز فعالیت دارند. این تفاوت به آن دلیل است که قسمت های شکسته شده دیگر به سامانه اصلی فرورانش متصل نیستند. در نهایت، با شکسته شدن مواد کافی، وزن صفحه کاهش یافته و حرکت نزولی آن متوقف می شود. شاک در پایان تأکید می کند: این یک فروپاشی تدریجی است که در هر مرحله بخشی از صفحه از هم جدا می شود. چنین الگویی با شواهد زمین شناسی گذشته مطابقت دارد، جایی که توالی سنگ های آتشفشانی به خوبی نشان دهنده این فرایند مرحله به مرحله است.

آخرین اخبار

برچسب‌ها:   

نشانه‌های

 | 

فروپاشی

 | 

تکتونیکی

 | 

اقیانوس

 | 

منابع خبری