چپ‌دست بودن به معنای خلاقیت بیشتر نیست

پروفسور دانیل کاساسانتو، روانشناس، می گوید: داده ها هیچ گونه مزیتی در تفکر خلاقانه برای چپ دست ها نشان نمی دهند. حتی شواهدی وجود دارد که راست دست ها در برخی آزمون ها خلاق ترند. همچنین شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهد راست دست ها در مشاغلی که بیشترین میزان خلاقیت را می طلبند، به نسبت سهم جمعیتی شان بیشتر حضور دارند. به گزارش نیوز ویک، کاساسانتو و همکارانش بیش از یک قرن پژوهش های علمی را بررسی کردند تا به این پرسش دیرینه پاسخ دهند که آیا افراد چپ دست ذاتا از همتایان راست دست خود خلاق ترند، اما شواهد کمی یافتند که این کلیشه را تایید کند. باور رایجی که می گوید افراد چپ دست ــ که حدود ۱۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند ــ خیال پردازترند یا استعداد هنری بیشتری دارند، تا حدی به ساختار مغز نسبت داده شده و به همین دلیل همچنان پابرجا مانده است. اساس این باور این است که تفکر خلاقانه، به ویژه تفکر واگرا (توانایی ارائه راه حل های متعدد برای یک مسئله)، بیشتر با نیمکره راست مغز مرتبط است؛ همان بخشی که کنترل سمت چپ بدن را نیز بر عهده دارد. برای مثال، در یک مطالعه پیشین، شرکت کنندگان پس از فشردن توپ با دست چپ، عملکرد بهتری در آزمون های تفکر واگرا داشتند و احتمال داده شد که دلیل آن تحریک بخش هایی از مغز مرتبط با خلاقیت باشد. آنچه این ایده را شکل داد که شاید چپ دست ها هر بار که از دست غالب خود استفاده می کنند هم به نوعی همین آزمایش را تکرار می کنند، اما به نظر می رسد واقعیت پیچیده تر از این ها باشد. کاساسانتو و همکارانش در مطالعه خود، نزدیک به هزار مقاله منتشرشده از سال ۱۹۰۰ را که بر چپ دستی و خلاقیت تمرکز داشتند، تحلیل کردند. البته تنها در ۱۷ مطالعه مجموعا ۵۰ مقایسه (با شاخص های کمی) بین چپ دستی و خلاقیت گزارش شده بودند که می شد آن ها را در تحلیل ها وارد کرد. نتایج این مطالعات نشان داد که دست غالب در عملکرد افراد در رایج ترین آزمون های تفکر واگرا تفاوت چندانی ایجاد نمی کند و حتی در برخی موارد، افراد راست دست کمی برترند. پژوهشگران همچنین داده های شغلی نزدیک به ۱۲ هزار آمریکایی را که در بیش از ۷۷۰ حرفه مختلف مشغول به کار بودند، بررسی و هر شغل را بر اساس میزان خلاقیتی که نیاز دارد، دسته بندی کردند. نتایج نشان داد در حالی که در میان هنرمندان و موسیقی دانان، نسبت افراد چپ دست بالاتر بود، در سایر حوزه های بسیار خلاقانه مثل معماری یا فیزیک چنین چیزی دیده نشد. در واقع، وقتی مشاغل بر اساس میزان نیاز به خلاقیت رتبه بندی شدند، مشخص شد در رشته هایی مانند فیزیک و ریاضیات که از نظر خلاقیت با هنرهای زیبا قابل مقایسه اند، چون در آن ها نیز اصالت و استدلال استقرایی سنجیده می شود، افراد چپ دست کمتر از حد انتظار حضور دارند. چرا این باور هنوز پابرجا است؟ به گفته کاساسانتو، این باور نادرست احتمالا به دلیل چیزی شکل گرفته است که او آن را استثناگرایی چپ دست ها می نامد. یعنی باور به اینکه چون چپ دستی پدیده نادری است و نبوغ خلاق هم کمیاب است، شاید یکی دلیل دیگری باشد. دکتر موسون، روانپزشک مشاور در مرکز کاسیوبری و عضو کالج سلطنتی روانپزشکان بریتانیا، هم می گوید که این افسانه تا حدی به دلیل چپ دست بودن هنرمندان مشهور مانند پل مک کارتنی و جیمی هندریکس شکل گرفت و این تصور رمانتیک را به وجود آورد که افراد چپ دست ذاتا هنرمندتر یا خلاق ترند. در واقع در گذشته، چپ دستی امری نادر و متفاوت به نظر می رسید و جامعه گاهی این تفاوت را به استعداد ویژه یا حتی نبوغ تعبیر می کرد. با این حال به گفته موسون، ماندگاری این کلیشه بازتاب دهنده تمایل بالای ما به ساده سازی منشا استعداد است. او توضیح داد: آنچه این پژوهش جدید نشان می دهد این است که افراد چپ دست ذاتا خلاق تر نیستند، اما این چیزی از فردیت آن ها کم نمی کند. این فقط به ما یادآوری می کند که خلاقیت تحت تاثیر عوامل زیادی مثل محیط، آموزش، فرهنگ و همچنین شخصیت قرار دارد نه صرفا دست غالب ما. کلیشه هایی از این دست اغلب به این دلیل به وجود می آیند که ما به دنبال الگوهایی می گردیم تا پدیده های استثنایی را توضیح دهیم، اما حقیقت همیشه پیچیده تر از این ها است.

مطلب در سایت اصلی

آخرین اخبار